Mỗi năm, Warren Buffett, Chủ tịch của tập đoàn Berkshire Hathaway, thường viết một lá thư thường niên gửi tới các cổ đông để chia sẻ về tình hình tài chính của công ty, triết lý đầu tư và những lời khuyên từ kinh nghiệm hơn 90 năm trong cuộc sống.
Đối với các nhà đầu tư, việc đọc lá thư này trở thành một truyền thống, mong muốn rút ra được bí quyết thành công từ “Nhà tiên tri xứ Omaha”. Trong lá thư năm 2022, Buffett đã thảo luận về nhiều vấn đề quan trọng. Tuy nhiên, ông cũng không ngần ngại nhắc đến những sai lầm của mình.
Buffett thừa nhận: “Trong quá khứ, tôi đã mắc phải nhiều lỗi lầm. Vì vậy, danh sách các doanh nghiệp trong danh mục của chúng ta bao gồm cả những doanh nghiệp xuất sắc với hiệu suất kinh tế ấn tượng, cũng như các doanh nghiệp có tiềm năng và một số doanh nghiệp có lợi nhuận tương đối thấp.”
Ông cũng nhận định: “Nhưng không ít doanh nghiệp mà tôi đã đầu tư đã thất bại vì không đáp ứng được yêu cầu của thị trường.” Buffett cho biết, thành công của Berkshire là kết quả của khoảng mười quyết định quan trọng trong hơn nửa thế kỷ qua.
Với những người muốn rèn luyện kỹ năng đầu tư của mình, việc nắm bắt những bài học từ những sai lầm của Warren Buffett là cần thiết. Dưới đây là ba trong những sai lầm đầu tư lớn nhất của ông và những bài học quý giá mà các nhà đầu tư có thể học được từ đó.
Khi cảm xúc làm chủ quyết định
Năm 2010, trong một buổi phỏng vấn trên CNBC, Warren Buffett đã có một phát ngôn bất ngờ. Ông mô tả Berkshire Hathaway, nơi ông đang làm CEO, là “cổ phiếu dại dột nhất mà ông từng mua”.
Năm 1962, Warren Buffett quyết định đầu tư vào Berkshire Hathaway, một công ty dệt may đang gặp khó khăn về tài chính. Ban đầu, ông đã bán cổ phiếu của mình cho chủ sở hữu, Seabury Stanton, với giá 11,50 USD mỗi cổ phiếu. Tuy nhiên, khi nhận được đề xuất mua lại cổ phiếu từ Berkshire, giá đã bị giảm xuống còn 11,32 USD.
Cảm thấy bị Stanton lừa dối và ép buộc phải đầu tư thêm tiền, Buffett đã quyết định mua lại toàn bộ Berkshire Hathaway. Ông đã sa thải đội ngũ quản lý cũ và tự mình đảm nhận việc điều hành công ty.
Nếu Buffett bán cổ phiếu “không triển vọng” của Berkshire lúc đó, ông có thể đã dùng số tiền đó để khởi nghiệp trong lĩnh vực bảo hiểm, làm nền tảng cho sự thành công kinh doanh sau này của ông. Thay vào đó, ông đã dành nhiều năm và nỗ lực để cứu vãn và phát triển công ty dệt may này.
Buffett từng nói về quyết định đầu tư này: “Tôi đã đầu tư một khoản tiền lớn vào một công ty với hiệu suất kinh doanh không tốt.” Ông ước tính rằng quyết định này đã khiến ông tiêu tốn khoảng 200 tỷ USD.
Mặc dù bạn có thể không thể đưa ra quyết định đầu tư lớn như Buffett, nhưng việc đầu tư dựa trên cảm xúc, dù đó là sự phấn khích hay lo ngại, có thể xảy ra với mỗi nhà đầu tư. Điều quan trọng là nhận ra rằng đầu tư là một cuộc chơi dài hơi, không chỉ dựa vào những biến động ngắn hạn trên thị trường.
Sam Stovall, người đứng đầu bộ phận chiến lược đầu tư tại CFRA, cho rằng để trở thành một nhà đầu tư thành công, bạn cần “học cách kiểm soát cảm xúc và không để chúng trở thành nguy cơ lớn nhất đối với danh mục đầu tư của bạn”.
Bài học quý giá từ đó là: Trong kinh doanh, hãy tránh để cảm xúc ảnh hưởng quá nhiều đến quyết định đầu tư của bạn.
Lợi nhuận ngắn hạn không nên là ưu tiên hàng đầu
Warren Buffett mua công ty giày Dexter vào năm 1993 và sau đó, ông nhận ra rằng công ty này đang đối mặt với áp lực từ các đối thủ quốc tế.
Buffett viết trong lá thư gửi cổ đông năm 2007: “Những lợi thế cạnh tranh mà tôi từng nhìn thấy đang dần mất đi trong vài năm qua.”
Thêm vào đó, ông cũng đã mắc một sai lầm khác khi mua công ty giày Dexter với giá 443 triệu USD bằng cổ phiếu Berkshire thay vì bằng tiền mặt. Hiện tại, giá trị của số cổ phiếu này đã tăng lên khoảng 12 tỷ USD.
Buffett nói trong lá thư gửi cổ đông năm 2014: “Đây thực sự là một thảm họa tài chính, có thể xem là một kỷ lục trong Sách kỷ lục Guinness.”
Dù bạn không thể tự mình quản lý và đầu tư trực tiếp vào các công ty, việc xây dựng một danh mục đầu tư thông minh với các quỹ đa dạng và chi phí thấp là một lựa chọn thông minh và an toàn.
Chuyên gia đầu tư thường cảnh báo rằng việc chuyển một lượng lớn tài sản ra khỏi các khoản đầu tư ổn định để đặt cược vào cơ hội không rõ ràng có thể gây rủi ro cao. Nếu quyết định của bạn không thành công, bạn không chỉ mất tiền đầu tư mà còn bỏ lỡ lợi nhuận mà bạn có thể thu được nếu duy trì chiến lược ban đầu.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bạn không nên khám phá và nắm bắt cơ hội mới. Theo Kenneth Lamont, chuyên gia phân tích quản lý tại Morningstar, việc đầu tư vào những cơ hội này không nên chiếm vị trí quan trọng trong danh mục đầu tư cốt lõi của bạn. Nếu bạn quyết định tham gia, “hãy chỉ đầu tư một phần của số tiền mà bạn có thể chấp nhận mất mà không gây ảnh hưởng nhiều đến tài chính cá nhân.”
Bài học quan trọng là: Một công ty chỉ nên được coi là đang ở thời kỳ đỉnh cao nếu nó có những lợi thế cạnh tranh rõ ràng. Hãy đảm bảo rằng bạn đã phân bổ nguồn lực đúng đắn và hợp lý. Nếu danh mục đầu tư hiện tại của bạn đang mang lại lợi ích, đừng rút tiền từ những khoản đầu tư ổn định chỉ để đặt cược vào những cơ hội không chắc chắn.
Thiên vị
Vào cuối năm 2012, Berkshire Hathaway đã sở hữu 415 triệu cổ phiếu của Tesco, một tập đoàn bán lẻ hàng đầu tại Anh, với giá trị khoảng 2,3 tỷ USD. Tuy nhiên, vào năm 2014, Warren Buffett đã thừa nhận trong lá thư cổ đông của mình rằng ông đã bán 114 triệu cổ phiếu do nhận diện được những vấn đề của Tesco.
Buffett, nhà đầu tư huyền thoại, đã xây dựng danh tiếng và tích lũy tài sản kếch xù thông qua việc đầu tư vào các công ty xuất sắc và giữ chúng trong thời gian dài. Tuy nhiên, Tesco đã không đáp ứng được kỳ vọng khi bộc lộ những vấn đề tiềm ẩn.
Vào năm 2014, tình hình của Tesco ngày càng tồi tệ. Công ty đưa ra thông tin lợi nhuận không chính xác, dẫn đến việc giảm thị phần và thu hẹp biên lợi nhuận. Buffett lưu ý: “Thị phần giảm sút, biên lợi nhuận thu hẹp và các vấn đề kế toán nảy sinh.”
Cuối cùng, Berkshire Hathaway đã bán hết cổ phiếu của mình trong Tesco, gây ra tổn thất sau thuế lên tới 444 triệu USD cho công ty.
Warren Buffett viết: “Là một nhà đầu tư cẩn trọng, tôi cảm thấy tiếc nuối khi phải thừa nhận rằng việc tôi nên đã bán cổ phiếu Tesco sớm hơn. Điều này là do sự chần chừ của tôi trong việc đưa ra quyết định, và đây là một sai lầm đắt giá mà tôi đã học được.”
Theo Scott Nations, tác giả của cuốn sách “The Anxious Investor”, sự thiên vị có thể gây rắc rối cho các nhà đầu tư, kể cả những người cẩn trọng nhất. Người ta thường gặp khó khăn khi phải bán những cổ phiếu mình từng thích và mua ở mức giá hấp dẫn.
Nations cho biết: “Khi một khoản đầu tư mà bạn mua với giá X giờ đây giảm giá 20%, việc thay đổi quan điểm và nhận diện giá trị thực sự của nó trở nên khó khăn.”
Thay vì cân nhắc việc bán ra và xem xét lại chiến lược đầu tư, nhiều người thường chần chừ và trì hoãn. Nations đề xuất một phương pháp: Theo dõi việc bán một phần của khoản đầu tư đó, giống như cách Warren Buffett đã thực hiện. Bằng cách này, bạn có thể đánh giá lại khoản đầu tư một cách khách quan và xem xét liệu đó có đem lại cái nhìn sáng suốt hơn hay không.
Việc xem xét lại giá trị thực sự của khoản đầu tư trong tâm trí giúp bạn nhìn nhận rõ hơn về triển vọng dài hạn của nó. Điều này nghĩa là Buffett đã chọn đúng hướng, chỉ là ông không làm điều đó đủ nhanh để tránh tổn thất lớn hơn.